Klimaatdoel of diversiteit, een kwestie van keuze!

Pak nu de rigoureuze kap in het IJzeren Man gebied te Weert en het zichtbare rommeltje dat daar achtergebleven is. De gemiddelde bezoeker van ons stads wandelbos is zich rot geschrokken en begrijpt er helemaal niets meer van. Maar waar de een aan klimaatdoelen denkt en bomen vooral wil sparen. Denkt de ander aan verarming van onze landschappen en het verdwijnen van insecten en reptielen. Nu gaan ecologische doelen en het sparen van bomen niet goed samen in het Nederlandse landschap. En wat is eigenlijk Nederlands landschap! Het bos bij de IJzeren Man is van origine een productiebos, juist aangelegd voor de productie van hout!

Vooral de intensieve gebruikers en omwoners maken zich al lange tijd zorgen om hun bos!

In hun beleving gaat het bos en de omgeving er al jaren op achteruit en momenteel ziet het bos eruit alsof er een kwade storm huisgehouden heeft. Terwijl na protesten op het sprekersplein van de gemeente Weert wat antwoorden gekomen zijn op de vragen van DUS Weert. Blijft het ongemak toch wringen. En dat heeft alles te maken met regelgeving en decentralisatie. Het ontbreekt namelijk aan een landelijke monitor en coördinator die het geheel in de gaten houdt. Zie ook de uitzending van De Monitor over de schrikbarende bomenkap die nu plaatsvindt in Nederland.

De publieke opinie wordt momenteel bespeeld door allerlei natuur- en milieuorganisaties onder druk van de dringende teloorgang van diversiteit in het landschap.

Dat maakt het beeld van de gemiddelde burger er natuurlijk niet helderder op. En de regelgeving die afkomstig is van het Europees bestuur rondom de verbranding van biomassa is ronduit omstreden. Daarnaast is er landelijk beleid voor natuur- en biodiversiteit dat gedecentraliseerd door de Provincie Limburg van structuur wordt voorzien. En vervolgens door de gemeente Weert in een visie uitgewerkt wordt. Daar hoort ook een bomenbeleidsplan bij. Mag al deze regelgeving voor een leek nauwelijks te volgen zijn, voor ambtenaren is al die regelgeving ook moeilijk te vertalen naar de plaatselijke situatie. Zo sluipen er dan ook veel misverstanden in het systeem en mondige burgers kunnen dan een regelrechte nachtmerrie worden in de beleving van het ambtelijk apparaat en bestuur van een gemeente.

Het bestuur is echter verantwoordelijk en politiek gezien moet er een uitdaging opgepakt worden.

De verantwoordelijk Wethouder Martijn van den Heuvel neemt de handschoen dan ook op en geeft toe dat de communicatie naar omwoners en natuurbewegingen schromelijk tekort geschoten is. In de toekomst zal vooraf aan geplande werkzaamheden een excursieroute worden uitgezet. Zodat er tijdig alle informatie gedeeld kan worden. Wethouder Gabriels onderstreept dit streven vanuit zijn grote betrokkenheid met de natuur en educatie in het algemeen. De Bosgroep Zuid-Nederland verantwoordelijk voor het Weerter natuuronderhoud zal dan tekst en uitleg geven over uit te voeren werkzaamheden. En niet onbelangrijk, hoe het aanzicht in elke fase zal zijn met tenslotte wat het uiteindelijke doel zal zijn dat men beoogt te bereiken.

Om burgers en raadsleden in deze verwarrende tijden gerust te stellen. Is er achteraf een excursie georganiseerd voor elke burger die aan wil schuiven.

Het is uiteraard mosterd na de maaltijd want de feitelijke toestand is wat ie is. Maar de betrokken burger kan nu toch min of meer verhaal halen. En gezien de opkomst wordt er ook dankbaar gebruik van gemaakt. Beide wethouders, de beleidsambtenaar natuur en milieu, de regiomanager Bosgroep en diverse raadsleden zijn aanwezig. Iedereen kan aangesproken worden, om toelichting gevraagd of om gewoon een gemoedelijk praatje te houden. Het is uiteindelijk ook een fraaie voorjaarsdag en een behoorlijke wandeling van 3 uur.

Toch is het een ongemakkelijk geheel. Regio manager Jos Truijen van de bosgroep doet zijn uiterste best om uitleg te geven. Toch kan hij ter plekke bij individuele dikke loofbomen niet aangeven waarom juist die gekapt zijn en niet de schrale geknakte den een meter verderop! Als leek wordt de argwaan dan weer gevoed en de duidelijk verdedigende houding in de lichaamstaal zorgt voor de nodige sceptische opmerkingen.

Gevraagd naar de visie voor de toekomst komt er een verhaal rondom de algemene wijziging in visie op inrichting van landschappen richting biodiversiteit, recreatie en educatie. Op zich een heel interessante uitweiding, die echter wel verder uitgediept dient te worden. In samenwerking met Staatsbosbeheer, KU Leuven en anderen wordt er onderzoek gedaan dat wetenschappelijk gevalideerd wordt. En in mijn gesprek met hem komt er een soort van eiland aanpak voor het gebied naar voren.

In het recreatieve voorste gedeelte van het gebied gaat educatie een grote rol spelen. Ook dood en verval in de natuur zal zichtbaar gemaakt worden voor een beter begrip. De vennen zullen deels van riet ontdaan worden voor een beter zicht en vanwege noodzakelijk onderhoud. Vennen verlanden namelijk in de loop van de tijd. Bevissing zal deels toegestaan worden en het bomenbestand zal verjongd worden. Daarom zijn er nu kale plekken in het bos gecreëerd, want jonge bomen hebben licht nodig. Er worden voornamelijk loofbomen aangeplant vanwege de biodiversiteit. In het achterste gedeelte zal de natuur meer zijn eigen gang mogen gaan. Daar zal het bos dichter blijven zodat het een stiller gebied blijft. De dieren kunnen daar meer in een natuurlijk habitat verblijven en zullen daardoor beter beschermd zijn.

Zo dat is dan recht gezet, alleen wat geeft de toekomst!

De actie voerende burgers pleiten niet alleen voor informatievoorziening maar willen een stap meer! Ze willen dat burgers mee kunnen praten op gelijkwaardig niveau vanuit hun beleving. Hun ervaringen met het landschap en hun gevoelens voor de natuur. Dit heeft natuurlijk een hoog emotioneel gehalte en is niet wetenschappelijk of economisch te valideren. Maar van cijfers en wetenschap gaat het hart ook niet sneller kloppen nietwaar!

Top-down of bottom-up!

Momenteel zijn we aangeland in een nieuwe fase van burgerparticipatie en de mondige burger wil invloed. Alleen informatie en luisteren is onvoldoende blijkt telkens weer. In de gemeenteraad is hier al eens over gediscussieerd op het sprekersplein. Peter Ramaekers een inwoner van Weert wil een maatschappelijke raad ingesteld zien die gevraagd en ongevraagd advies verleent aan het bestuur van Weert. De gemeenteraad adviseerde hem die vooral op te richten, maar zag zelf alweer een vertegenwoordiging van het volk absoluut niet zitten. Dat is de gemeenteraad namelijk zelf al bij mandaat. Maar blijkbaar is er toch ergens een groot gat tussen onze volksvertegenwoordiging en de gemiddelde burger. Dus terug naar de tekentafel! Wat denk jij!

Met dank aan Wel Gabriels voor de fotografie.